Page 41 - E-Tez Bülteni Mart 2025, SAYI 1

Tez Özeti

Bu çalışmada, Aşağı Çoruh Nehri Havzası’nda yer alan ve taşkın koruma ile hidroelektrik enerji üretimi amaçlı planlanmış olan Borçka Baraj Gölü,
Çoruh Nehri ve Murgul Çayı’nda seçilen 12 gözlem istasyonunda 2010 Aralık ile 2011 Kasım döneminde aylık olarak su kalitesi takibi yapılmıştır. Çalışma
kapsamında, yerinde (sıcaklık, pH, su derinliği, çözünmüş oksijen, özgül iletkenlik, klorofil-a, bulanıklık ve Seki diski derinliği) ölçümler ve laboratuvarda
(askıda katı madde, toplam azot, toplam fosfat fosforu ve kimyasal oksijen ihtiyacı) analizler gerçekleştirilmiştir. Baraj gölü, Çoruh Nehri ve Murgul
Çayı su kalitesinin zamana bağlı değişimleri üzerinde durulmuş ve Yerüstü Su Kalitesi Yönetmeliği’ne (YSKY) göre su kalitesi sınıflandırması yapılmıştır.
Ayrıca baraj gölünde bulunulan su kütlesine ilişkin askıda katı madde (AKM), bulanıklık (T) ve klorofil-a (Chl-a) parametrelerinin belirlenmesinde uzaktan
algılama verileri ile eş zamanlı yersel veriler birlikte kullanılmıştır. YSKY’ye göre Borçka Baraj Gölü Chl-a bakımından oligotrofik, toplam azota (TN)
göre mezotrofik ve toplam fosfat fosforuna (TP) göre ötrofik olarak sınıflandırılabilir. Ölçüm sonuçları, Çoruh Nehri ve Murgul Çayı’nın TN ve kimyasal
oksijen ihtiyacı (KOİ) dikkate alındığında yüksek kaliteli suya ancak TP bakımından az kirlenmiş suya sahip olduklarını ortaya koymaktadır. TN ve KOİ
yıllık ortalama değerlerindeki düşüş göz önüne alındığında, Borçka Baraj Gölü’nün mansabındaki yerüstü su kalitesine olumlu etki yaptığı sonucuna
varılmıştır. Yıllık ortalama 41 mg/L AKM ve 46 NTU bulanıklığa dayanarak, Borçka Baraj Gölü’nün hidrolik bekleme süresi sebebiyle AKM’nin büyük bir
kısmını tutabileceği ve bulanıklığı önemli ölçüde azaltabileceği ve böylece mansabındaki Muratlı Baraj Gölü’ndeki olası siltlenmeyi azaltacağı sonucuna
ulaşılmıştır. Çalışma kapsamında, Kanada su kalitesi indeksi, ağırlıklı aritmetik su kalitesi indeksi ve trofik seviye indeksi kullanımı da hedeflenmiş, mevsimlik
değerlendirmelerin ve elde edilen kalite sınıflarının çalışma alanındaki malzeme hareketi ve kirlilik yükü ile uyumlu olduğu görülmüştür.
Anahtar kelimeler: Askıda katı madde, Borçka Barajı, Su kalitesi indeksi, Trofik seviye indeksi