Page 59 - E-Tez Bülteni Mart 2025, SAYI 1
P. 59
Tez Özeti
Bu tez çalışmasında atık floresan lambalarda bulunan toksik etkileri olduğu bilinen cıvanın, fosfor tozunda bulunan nadir toprak
elementlerinin, cam ve metal parçaların geri dönüşümü ve katma değerli ürünlerin eldesi amaçlanmıştır. Ülkemizde floresan
lambaların geri dönüşümü incelendiğinde cıva geri kazanımı ile ilgili uygulanan mevcut yöntemde gaz fazında ki cıvanın geri
kazanımının amaçlandığı saptanmıştır. Fakat yapılan çalışmalar göstermektedir ki floresan lambalarda ki cıvanın sadece ufak bir
bölümü gaz fazında cıva buharı olarak bulunmaktadır geri kalan cıva floresan lambada bulunan cam metal ve fosfor tozlarına
kontamine olmuştur. Ülkemizde kullanılan yöntem neticesinde floresan lamba bileşenlerine kontamine olan bu cıva toprağa
karışmaktadır. Bu çalışmanın ilk aşamasında floresan lambalarda ki hem gaz fazda ki hem de diğer lamba bileşenlerine
kontamine olmuş cıvanın tamamını geri kazanacak bir proses geliştirilmiştir. Bu kapsamda, farklı liç çözeltileri (kral suyu, NaOCl,
KI/I çözeltisi, NaOCl/NaCl çözeltisi) kullanılarak gaz fazındaki ve kontamine haldeki cıvanın geri kazanımı için yeni bir yöntem
geliştirilmiştir. Ayrıca, fosfor tozundan stratejik öneme sahip itriyum oksit (Y2O3) elementinin ekonomik şekilde geri kazanımı
hedeflenmiştir. Bunun yanı sıra floresan lamba da bulunan cam ve metal kısımların geri kazanımı ile ilgili çalışmalar yapılmıştır.
Anahtar kelimeler: Atık Floresan Lamba, Cıva, Nadir Toprak Elementleri ,Kimyasal Liç, Geri Kazanım
