Page 21 - E-Tez Bülteni Mart 2025, SAYI 2

Tez Özeti

Arazi ve arsa düzenlemesi (AAD) uygulamalarında kullanılan alan esaslı yöntemlerin değer eşitsizliklerini giderememesi ve kamu
yararı ile mülkiyet hakkı arasında denge kurmada yetersiz kalması önemli bir sorundur. Bu soruna çözüm sunmak amacıyla
doktora tezi kapsamında AAD ve imar hakkı aktarımı (İHA) yöntemlerinin bütünleşik bir yaklaşımla uygulandığı iki model
geliştirilmiştir: İmar İmtiyazlı Gelişme Alanları Modeli (İGAM) ve Farklı Alanlarda Eş Zamanlı Uygulama Modeli (FAZUM). İGAM,
eşit oranlı alan kesintisini ve inşaat hakkının her parselin düzenleme sonrası değerine orantılı dağıtımını öngörmektedir. İGAM
uygulamasında oluşan rezerv inşaat hakkı İHA’ya konu edilebilmektedir. FAZUM ise farklı bölgelerdeki verici ve alıcı alanların aynı
anda düzenleme sahası olarak kabul edilmesini ve değer esaslı mülkiyet aktarımıyla kamu alanlarının elde edilmesini
hedeflemektedir. Modeller Boyabat, Kaman ve Sinop’ta test edilmiştir. Elde edilen sonuçlar, önerilen modellerin değer
eşitsizliklerini azaltmada ve planlama ilkeleriyle uyum sağlamada etkili olduğunu göstermiştir. Ayrıca modellerin mevzuata
entegrasyonu için “İmar Hakkı Aktarımı Yönetmelik Taslağı” hazırlanmıştır. Tez çalışması, değeri gözeten bütünleşik çözüm önerileri
sunarak Türkiye’deki imar planı uygulamalarına yönelik kuramsal ve uygulamalı katkı sağlamaktadır.

Anahtar kelimeler: Arazi ve Arsa Düzenlemesi (AAD), İmar Haklarının Aktarımı (İHA),
İmar hakkı, İnşaat hakkı, Mülkiyet hakkı