gündeme dair

1) 2022 Dünya Kupası ve Türkiye-Mısır İlişkileri

Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 20 Kasım–18 Aralık 2022 tarihleri arasında Katar'da düzenlenen Dünya Kupası’nın açılışında Mısır Arap Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Abdel Fattah El-Sisi ile selamlaştı. Erdoğan “Türk milleti ile Mısır halkının geçmişteki birlikteliği bizim için önemlidir. Neden ilişkilerimiz yeniden başlamasın? Bunların sinyalini verdik.” dedi.

Türkiye ile Mısır arasındaki münasebetler neden bozulmuştu?

2010 yılında Tunus'ta başlayan Arap Baharı birçok Arap ülkesinde olduğu gibi Mısır'ı da etkilemiş ve 2011 yılının Şubat ayında Hüsnü Mübarek rejiminin yirmi dokuz yıllık iktidarının sona ermesine neden olmuştur. Ardından 2012 yılının Haziran ayında gerçekleştirilen seçimleri Muhammed Mursi kazanmış ve Türkiye ile Mısır arasındaki mevcut olan ilişkiler geliştirilmiştir. Ancak 2013 yılında Mısır’da Temerrüd (isyan) adı altında örgütlenen grupların Mursi karşıtı kitlesel protestolar düzenlemesinin ardından dönemin Genelkurmay Başkanı Sisi liderliğindeki Mısır ordusunun yönetime el koymuş olması taraflar arasında münasebetlerin olumsuz bir şekilde etkilenmesine neden olmuştur. Bu çerçevede Mısır, Türkiye Büyükelçisi Hüseyin Avni Botsalı’yı “istenmeyen adam” (persona non grata) ilan etmiştir. Türkiye de mütekabiliyet ilkesi gereğince Mısır'ın Ankara Büyükelçisi Abderahman Salaheldin'in "istenmeyen adam" ilan etmiştir. Bu gelişmeler neticesinde, taraflar arasındaki ilişkiler maslahatgüzar seviyesine indirilmiştir.

Mısır’da darbeden hemen sonra yapılan ve düşük katılım gösterilen Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Sisi, yüzde doksan yedi oy alarak seçimi kazanmış ve zaman içerisinde iktidarını sağlamlaştırmıştır. Türkiye, Mısır’ın bu dönüşüm sürecindeki gelişmeleri çok sert bir dille eleştirmiş ve söz konusu süreci darbe olarak adlandırmayan Batılı ülkeleri bu bakış açısından kurtulmaları gerektiğini birçok kez hatırlatmıştır. Ayrıca Erdoğan askeri müdahaleyi protesto edenlerin simgesi haline gelen Rabia el işaretini sık bir şekilde kullanır hale gelmiştir.

2013 yılının ardından taraflar arasındaki münasebetler ilk defa 2021 yılının Mayıs ayında Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakan Yardımcısı Sedat Önal’ın başkanlığındaki bir heyetin Kahire’ye ziyareti ile yeni bir ritim kazanmıştır. Bu görüşmelerin ardından Türkiye ve Mısır Dışişleri Bakanlıkları Doğu Akdeniz başta olmak üzere Libya üzerinde ve ekonomik iş birlikleri konularında fikir alışverişinde bulundukları açıklamalarını yapmıştır. Görüşmelerin akabinde bazı uzmanlar Doğu Akdeniz’deki enerji kaynakları için bir dönüm noktası oluşturulabileceği değerlendirmelerinde bulunmuştur.

Hazırlayan: Büşra Nur Özkara/KTÜ-SAM Stajyeri/27.02.2023