Page 39 - E-Tez Bülteni Mart 2025, SAYI 2
P. 39
Tez Özeti
Konut, insanın temel gereksinimlerini karşılayacak olan farklı mekanların anlamlı birlikteliği olarak tanımlanabilir. Bu anlamın
detaylandırılması konutta mekan örgütlenmesi kavramının ortaya çıkmasını sağlamıştır. Mekan örgütlenmesini etkileyen birçok faktör
bulunmakta olup, toplumsal ve kültürel etmenler bunlardan sayılabilir. Konut, mekan, mekan örgütlenmesi kavramı her dönem
araştırmacıların ilgisini çeken konular olmuşlardır. Konut ve mekan araştırmalarında birçok yöntem geliştirilmiş olup bunlardan biri de
mekansal dizim yöntemidir. Mekansal dizim, mekan örgütlenmelerindeki benzerlik ve farklılıkların tespit edilmesine olanak veren bir
yöntemdir. Konut özelinde yapılan çalışmaların geleneksel mimari ve müstakil konut örnekleri üzerinde yoğunlaştığı görülmüştür.
Birbirine benzer konut projelerinin bu yöntemle irdelenmesi sonrasında farklılıklar ve sosyokültürel çıktılar elde edilip edilemeyeceği
merak konusu olmuş, bunun üzerine incelenmek üzere Rize kent ölçeğindeki dönüşüm alanları seçilmiştir. Bu kapsamda yakın
zamanda ve kamu eliyle yapılmış 3 kentsel dönüşüm projesindeki 29 farklı konut planı incelenmiştir. Yöntem olarak mekansal dizim
yönteminin alt başlıkları olan geçirgenlik grafiği, derinlik analizi, kontrol değerleri analizi, bütünleşme analizi, temel fark faktörü analizi
kullanılarak mekanlar sayılarla ifade edilmiştir. Yapılan analizlerin sonucunda, konut planları 4 grupta sınıflandırılmıştır: çok güçlü, güçlü,
orta güçte ve zayıf genotip. Analizler sonucu elde edilen grafiksel ve sayısal verilerle, incelenen plan tiplerinin sosyokültürel çıktılarına
ulaşılmıştır.
Anahtar kelimeler: Konut, Mekan organizasyonu, Mekan dizimi, Bütünleşme analizi, Timya
Vadisi kentsel dönüşüm projesi, Tophane Mahallesi kentsel dönüşüm
projesi, Taşlıdere Mahallesi kentsel dönüşüm projesi
