PROJE BAŞLIĞI: Ökseotu (Viscum album L.)’ nun Doğu Karadeniz Bölgesi sarıçam (Pinus sylvestris L.) meşçerelerinde yayılışının belirlenmesi ve çap artımı üzerine olan etkisinin modellenmesi
Proje Yürütücüsü: Prof. Dr. Ertuğrul Bilgili
ARAŞTIRMACILAR
Prof. Dr. Mahmut Eroğlu, Prof. Dr. Hakkı Yavuz, Doç. Dr. Murat Yılmaz
DANIŞMAN
Projenin Başlangıç ve Bitiş Tarihi: 15/10/2012- 15/10/2014
PROJE ÖZETİ:
Orman ekosistemlerin değişimi, gelişimi ve şekillenmesinde biyotik ve abiyotik etmenlerin rolleri oldukça önemlidir. Biyotik etmenlerden bazıları bir çok ağaç türünde parazit ya da yarı parazit olarak yaşayan bitkilerdir. Bu bitkilerin en önemlilerinden birisi yarı parazit bir bitki olan ökseotudur (Viscum albumL.). Sarıçam (Pinus sylvestris L.), Kuzey Doğu Anadolu Bölgesinde ökseotunun arız olduğu ve ekonomik öneme sahip önemli asli ağaç türlerimizden birisidir. Kapladığı 1.2 milyon hektarlık alan ile, ibreli türler içerisinde kızılçam (Pinus brutia Ten.) ve karaçamdan (Pinus nigra J.F. Arnold subsp. nigra var. caramanica (Loudon) Rehder) sonra üçüncü en geniş yayılış alanına sahip olan sarıçam, bozuk, müdahale görmüş ve kapalılığı kırılmış meşcerelerde ökseotu zararı sonucu büyük artım kayıplarına uğramaktadır. Dolayısıyla, ökseotunun sarıçamın yayılış gösterdiği alanlarda yayılış ve zarar durumunun ortaya konulması oldukça önemlidir. Bu amaçla, Trabzon Orman Bölge Müdürlüğü, Torul Orman İşletme Müdürlüğü (OİM) sınırları içerisindeki sarıçamın yayılış gösterdiği ormanlık alanlarda bu proje kapsamında bir çalışma gerçekleştirilmiştir.
Arazi çalışmaları, işletme müdürlüğü ormanlarında sarıçamın bulunduğu alanlarda 2x2 km’lik aralık mesafe ile belirlenmiş 1000 m2 büyüklüğünde örnekleme alanları seçilmiştir. Belirlenen örnekleme alanlarında; meşcere özelliklerinin belirlenmesi, ökseotu yayılışının ortaya konulması, toprak özelliklerinin belirlenmesi, ökseotunun ağaç çap artımına olan etkisinin belirlenmesi ve modellenmesi kapsamında bir takım ölçümler gerçekleştirilmiştir. Aynı zamanda ökseotunun çap artımı üzerine olan etkisinin belirlenmesi ve bu etkinin modellenebilmesi için ökseotu bulunan ve bulunmayan 43 adet ağaçta (14 kontrol, 29 bulaşık) ölçüm, gözlem ve biyokütle çalışmaları yapılmıştır. Ökseotunun farklı yoğunlukta bulunduğu ağaçlarda toplam ibre ve ökseotu yaprak biyokütle miktarları belirlenmiş ve geriye doğru ökseotu yaş tespiti yapılarak ökseotu yaprak biyokütlesi her yıl için belirlenmiştir. Ökseotunun çap artımına olan etkisi ökseotu bulunan ve bulunmayan bireylerin mevcut ve potansiyel çap artım değerleri ile ibre ve ökseotu yaprak biyokütlesine (yaprak yüzey alanı) bağlı olarak ökseotunun ağaçların çap artımına olan etkisi modellenerek ortaya konulmaya çalışılmıştır. Aynı zamanda, sarıçam ağacı için ökseotu etkisini dikkate alan tek ağaç büyüme modeli geliştirilmiştir.
Bu proje ile, sarıçam meşcerelerinde ökseotu yayılışının belirlenmesi ve çap artımına olan etkisinin modellenmesi gerçekleştirilmiştir. Çalışma sonuçlarının, ökseotu zararı görülen alanlarda koruma ve üretim planlamalarına önemli katkılar sağlayacağı beklenmektedir.
Anahtar Kelimeler: Ökseotu,Viscum album, sarıçam,Pinus sylvestris, çap artımı, biyokütle, Türkiye
Proje Duyuruları:
Proje Çıktıları
2. Proje Kapsamında Hazırlanan Yazılımlar
2. Proje Kapsamında Uluslararası Toplantılarda Sunulan Bildiriler
3. Proje Kapsamında Ulusal Toplantılarda Sunulan Bildiriler
4. Proje Kapsamında Yapılan Tezler
- Kocamanoğlu, Y.O., 2014. Gümüşhane-Zigana mevkiinde sarıçamın (Pinus silvestris L.) bazı yetişme ortamı özellikleri ile ökseotu (Viscum album L.) bulaşma derecesi arasındaki ilişkiler. Yüksek Lisans Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
- Öztürk, M. 2015. Ökse Otu (Viscum album L. subsp. austriacum (Wiesb.) Vollman)’ nun Sarıçam (Pinus sylvestris L.)’ ın Büyüme ve Artımı Üzerine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü
