Page 78 - E-Tez Bülteni Mart 2025, SAYI 1

Tez Özeti

Geleneksel dört aşamalı ulaşım planlama çalışmalarının, ilk aşaması olan yolculuk üretimi, kent içi hareketliliğin anlaşılmasında kritik bir rol
oynamaktadır. Geleneksel yöntemlerde kentler trafik analiz bölgelerine ayrılarak, anketler aracılığıyla bölgeler arası yolculuk miktarları belirlenir.
Araştırmada ise kent/yerleşim içindeki bir bölgenin yolculuk üretimine değil, arazi kullanım türü özelinde yolculuk üretimine odaklanılmıştır.
Uluslararası uygulamalarda arazi kullanım türlerine ait yolculuk üretim hesaplamalarının yapıldığı çalışmalar bulunmaktadır. Araştırmada, Türkiye
kentleri için arazi kullanım türlerine ait yolculuk üretim oranlarının hesaplamalarını içeren çalışmaların eksikliği temel problem; ulaşıma ilişkin
çalışmalarda uzun süreçli ve yüksek maliyetli yolculuk anketlerinden veri temin edilmesi de alt problem olarak tanımlanmıştır. Bu kapsamda,
kentsel yerleşik alan içinde geniş yüz ölçümüne sahip olan ve düzenli yolculukların başlangıç veya bitiş noktasında bulunan konut kullanımının
yolculuk üretim oranının ölçümü amaçlanmıştır. Yolculuk bilgileri için veri kaynağı olarak toplu taşıma akıllı kartı tercih edilmiştir. Kullanılan veri türü
ve literatürden gelen kısıtlar çerçevesinde İzmir metropoliten kentinde örnek alanlar seçilmiştir. 2023 yılı Nisan ve Ekim aylarından birer hafta
belirlenerek, seçilen örnek alanlardaki sabah zirve saat aralığında gerçekleşen yolculuklar tespit edilmiş ve devamında bir konut biriminin sabah
zirve saatte ürettiği yolculuk üretimi ölçülmüştür. Elde edilen katsayılar, her bir örnek alana ait toplu taşıma yolculuk üretim oranını temsil etmekte
olup; örnek alanların mekansal özellikleri ve toplu taşıma hizmetinin mevcut durumuna göre oluşturulan parametrelerle ilişkilendirilerek
değerlendirilmiştir. Sonuç olarak, akıllı kart verisinin kullanılabilirliği teyit edilmiş; ancak sosyo- ekonomik verilerin de veri setine entegre edilmesiyle
daha kapsamlı sonuçlar elde edilebileceği ortaya konmuştur.
Anahtar kelimeler: Yolculuk üretim oranı, Toplu taşıma akıllı kart verisi, Konut kullanımı