Page 67 - E-Tez Bülteni Mart 2025, SAYI 1

Tez Özeti

Tuz stresi, hücre zarlarına zarar vererek bitki büyüme ve gelişimini sınırlayan önemli bir abiyotik stres faktörüdür. Bu çalışmada,
nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinden Gökçe (tuz toleranslı) ve Küsmen (tuz hassas) üzerinde, dışarıdan uygulanan sisteinin (sis)
tuz stresinin olumsuz etkilerini hafifletici rolü incelenmiştir. Çalışmada, fideler 2 gün boyunca 100 μM sistein ile muamele edilmiş,
ardından 5 gün süreyle 100 mM sodyum klorür (NaCl) ile tuz stresi uygulanmıştır. Tuz stresine maruz kalan bitkilerde sürgün
ağırlığı ve nem içeriği azalmış; ancak sistein uygulaması bu etkileri hafifletmiştir. Sistein uygulaması, lipid peroksidasyonunu
azaltmış, toplam şeker, poliamin ve prolin düzeylerini artırmıştır. Aynı zamanda stomal açıklık ve yaprak alanında artış
gözlenmiştir. Antioksidan enzim aktiviteleri (süperoksit dismutaz, katalaz, askorbat peroksidaz) artarken, Sisteinin ozmolit birikimini
desteklediği ve bu süreçte arginin dekarboksilaz (ADC), prolin 5 karboksilat sentaz (P5CS), trehaloz 6 fosfat dehidrogenaz (T6P)
ve katalaz (CAT) gen ifadelerini artırdığı belirlenmiştir. Sonuç olarak, sisteinin, nohut bitkilerinde tuz stresinin olumsuz etkilerini
azalttığı ve bu etkinin özellikle Küsmen çeşidinde daha belirgin olduğu tespit edilmiştir. Sistein, antioksidan savunma ve
osmoregülatör sistemleri destekleyen etkili bir stres azaltıcı olduğu belirlenmiştir.

Anahtar kelimeler: Sistein, Nohut, NaCl, Poliamin, qPCR, Antioksidan Sistem