Karadeniz Teknik Üniversitesi’nde bağımlılıkla mücadele komisyonu kuruldu. Komisyon üyesi KTÜ Farabi Hastanesi Halk Sağlığı Bölümü’nden Prof. Dr. Murat Topbaş konu ile ilgili önemli uyarı ve önerilerde bulundu.

KTÜ’de Bağımlılık Haritası Çıkaracağız

Komisyonda değişik fakültelerden değişik öğretim üyeleri mevcut. Fakültelerimizde yüksekokullarımızda ve daha doğrusu öğrencilerimizde bağımlılık türleri ile ilgili bir fotoğraf çekelim durumu nedir, ne değildir? Bunu yapmak için bir proje geliştirdik. Fakültelerimizde üniversitemizde bağımlılık haritasını çıkartmaya çalışacağız.

Bağımlılık Nedir?

Bağımlılığın tanımını yapacak olursak, kişilerin daha doğrusu bireyin bunu yapmaktan keyif aldığı ancak keyif aldığı şeyin belli bir noktadan sonra yetmediği bu nedenle dozunu artırmaya çalıştığı madde veya davranışsal özellikler olarak tanımlıyoruz.

Bağımlılıkta Başta Tütün Ürünleri Geliyor

Peki ne tür maddeler sağlık açısından bağımlılık ve sağlığı etkileyen bir bağımlılık olarak değerlendirdiğimizde ise bunların başında tütün ürünleri geliyor. Tütün ürünleri dediğimizde aklımıza hep sigara gelir. Sigara en yaygın kullanılandır ancak son zamanda özellikle tütün endüstrisinin uğraştığı alanlardan birisi nargileler... Özellikle nargile kafelerin etkisiyle artan bir sorun…  Daha az gördüğümüz puro, pipo gibi tütün ürünleri de unutulmamalı…  Sigara endüstrisinin özellikle yine son zamanlarda uğraştığı alanlardan bir tanesi de dumansız sigara veya elektronik sigara adını verdiğimiz formlar ve bunlar da özellikle de hedef kitlesi ergenler ve üniversite gençliği.

Gençlerimiz En Dinamik Olduğu Dönemde Kendilerini Riske Atıyor

Maalesef ülkemizde yapılan çalışmalarda %20 ile %35 civarında gencimiz sigara ve tütün bağımlılığıyla karşı karşıya kaldığını görüyoruz. Yani düşünebiliyor musunuz bizim üniversitemizde yaklaşık 35 000'e yakın öğrencimiz var yani %30 derseniz 10 000 gencimiz maalesef sigara bağımlısı. Böyle bir çıkarsama yapabiliriz. Bu da çok ciddi bir rakam, çok önemli bir rakam. Ve gençlerimiz tam tersine sağlıklarının en dinamik olduğu dönemde kendilerini riske atacak, sağlıklarını kötü yönde etkileyebilecek, maddi açıdan onları etkileyebilecek bir durumla karşı karşıya kalıyor demektir.

Bir diğer bağımlılık türümüz ise alkollü içkiler. Burada da ülkemizde yapılan çalışmalarda %11- %12'ler civarında bulunuyor. Tabi burada kastettiğimiz bizim özellikle alkolün kötüye kullanımı veya alkolün kullanım bozukluğu olarak gördüğümüz kavramlar. Bu kavramın yerleşme yeri üniversite ortamı bu açıdan da alkol ve alkollü içkiler önemli bir bağımlılık türü olarak karşımıza çıkıyor.

Madde Bağımlılıklarında Hayati Tehlikelerle Karşı Karşıya Kalabiliyoruz

Canımızı yakan bir başka bağımlılık türü var ki buna madde bağımlılığı diyoruz. Aslında madde bağımlılığında kastettiğimiz sadece uyuşturucu maddeler değil.  Madde bağımlılığında uyuşturanlar var. Tam tersine uyaranlar var. Hallusinojenik dediğimiz hayal etmeye ve rahatlatmaya yaradığını düşündüren maddeler var. Ama kişiler bu maddeleri yaşadıkları yalancı durumlar, onların yaşamsal tehlikelerle karşı karşıya kalmalarına neden olabilmekte… Bu maddelere biz bağımlılık yapıcı maddeler diyoruz. Burada çok ilginç rakamlar var. %3'ler ve %15'ler arasında geçen rakamlar var. Bu maddelerin yasal olmaması nedeniyle bu sayıların gerçek sayıların çok altında olabileceğini düşünüyoruz çoğu zaman... 

Pandemide Hayatımız Teknolojinin Sağladığı Olanaklar Üzerine Konuldu

Son zamanlarda en büyük sıkıntılardan bir tanesi de teknoloji internet bağımlılığıyla gündeme gelen davranışsal bağımlılık türleri. Teknoloji bizim hayatımıza çok güzel bir şekilde girdi ve teknolojiden her şekilde yararlanıyoruz. Özellikle COVID zamanında tüm hayatımız teknolojinin bize sağladığı olanaklar üzerine kuruldu. Derslerimiz, sınavlarımız, toplantılarımız, görüşmelerimiz… hepsi tam tersine teknolojinin bize sağladığı olanaklar üzerine kuruldu. Ancak teknoloji internet bağımlılığı gibi kavramlar normal işinizin dışında bizim gelir getirici işimiz, mesleğimiz, toplantılarımız, derslerimiz dışında veya bizim gelişimimize katkı verecek şeylerin dışında olan aktivitelerde ve buna bağlı olarak ortaya çıkan bağımlılıktan bahsediyoruz ve burada da internet bağımlılığı, sosyal medya bağımlılığı, oyun oynama bağımlılığı, video tabanlı oyunlar oynama bağımlılığı ardından çoğu zaman ayrı bir antite olarak alınan kumar bağımlılığı şans oyunları ki kumar ve şans oyunları artık maalesef teknoloji bağımlılığının getirdiği olanaklarla biraz daha farklı bir boyuta ermiş durumda ve dolayısıyla da bunlarında hedef kitlesi maalesef üniversite gençleri.

Şimdi bunların hepsini toplamış olursak öğrencilerimiz üzerinde gençlerimiz üzerinde ciddi bir bağımlılık yapıcı davranış veya maddelerle karşı karşıyayız. O nedenle hem YÖK'ün hem biz üniversitemiz rektörlüğü ve hocaları olarak bu konuda neler yapabiliriz diye çalışmalar yapmaya başladık.

YÖK bu düşünceden hareketle, ki bu düşüncenin altında devletimizin bir politikası var Özellikle gençlerimizin daha aktif daha dinamik daha üretken ve çağın gereklerinde daha ilerici bir mantık ile yetiştirebilme mantığı var.

Arkadaşlarımızı Bu Kulübe Katılmaya Bekliyoruz

Bu nedenle biz şimdi böyle bir faaliyetin içerisine girmiş durumdayız. Özellikle de genç arkadaşlarımızdan şöyle bir beklentimiz ve bir duyurumuz var. KTÜ’de bir öğrenci kulübü kurmak istiyoruz. KTÜ Bağımlılığı Önleme ve Baş Etme Öğrenci Kulübü kurmak istiyoruz. İşte az evvel saydığımız tütün ve tütün ürünleri, alkollü içecekler, madde bağımlılığı, teknoloji, internet, oyun, sosyal medya, kumar bağımlılığı, şans oyunları bağımlılığı gibi konularda çalışacak arkadaşlarımızı bu kulübün içerisinde bekliyoruz.  Biz umuyoruz ki KTÜ, adına yakışır bir şekilde bölgenin en eski ve köklü üniversitesi olarak bağımlılıkla mücadele noktasında hem gençlerimizi koruyan, onları sağlık ve sosyal açıdan daha iyi bir noktaya getiren hem de bununla ilgili sorunları olan varsa onlara çözüm üretebilen bir üniversite olsun istiyoruz.